Trong bối cảnh hiện nay, Luật Thuế giá trị gia tăng sửa đổi đang được đề xuất với những điều chỉnh quan trọng liên quan đến ngưỡng doanh thu không chịu thuế. Ngưỡng doanh thu hiện tại là 100 triệu đồng/năm được xem là quá thấp so với tình hình lạm phát và tăng trưởng kinh tế. Chính vì vậy, các chuyên gia và cơ quan chức năng đang đề xuất nâng lên mức cao hơn để phù hợp với mức biến động của chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và các yếu tố kinh tế khác.
Đề xuất nâng ngưỡng doanh thu
Hiện hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh trong năm dương lịch từ 100 triệu đồng trở xuống thuộc trường hợp miễn lệ phí môn bài và không phải nộp thuế giá trị gia tăng, không phải nộp thuế thu nhập cá nhân theo quy định pháp luật.
Chính phủ đã trình Quốc hội xem xét sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng. Dự kiến kỳ họp tới vào tháng 10/2024 sẽ đưa ra quyết định về việc điều chỉnh ngưỡng doanh thu không chịu thuế. Cơ quan thuế đang được giao thẩm quyền để căn cứ vào tình hình thực tế nhằm ban hành mức không chịu thuế hợp lý. Hiện tại nhiều ý kiến cho rằng nếu tính theo tỷ lệ tăng GDP và CPI từ năm 2013 đến nay, mức này có thể tương đương khoảng 285 triệu đồng/năm.
Nhiều chuyên gia cho rằng bản chất của việc quy định ngưỡng doanh thu không chịu thuế giá trị gia tăng đối với hộ kinh doanh là để miễn thuế giá trị gia tăng cho hộ kinh doanh có thu nhập thấp. Vì thế, nếu tham khảo thu nhập bình quân đầu người sẽ hợp lý hơn. Theo đó, khi bắt đầu áp dụng ngưỡng doanh thu 100 triệu đồng/năm vào năm 2014 thì GDP bình quân đầu người của Việt Nam là 2.052 USD, trong khi đó, năm 2023 GDP bình quân đầu người của Việt Nam là 4.284 USD, gấp hơn hai lần. Với căn cứ này, các chuyên gia đề xuất nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế giá trị gia tăng đối với hộ, cá nhân kinh doanh lên 200 triệu đồng/năm. Thực hiện đề xuất này sẽ mở rộng đối tượng hộ kinh doanh được miễn thuế giá trị gia tăng, hỗ trợ tốt hơn cho người kinh doanh có thu nhập thấp nhưng giảm thu ngân sách nhà nước không nhiều do số thuế giá trị gia tăng thu của những hộ kinh doanh nhỏ rất ít. Tính cả số thu của toàn bộ khu vực hộ kinh doanh cá thể (cả hộ nhỏ, hộ vừa và hộ kinh doanh lớn) thì tỷ trọng chỉ chiếm chưa đầy 2% tổng thu từ thuế.
Một số chuyên gia khác lại cho rằng với mức doanh thu hàng năm 200 triệu đồng, doanh thu mỗi tháng chỉ 16-17 triệu đồng. Nếu tính tỷ suất lợi nhuận bán hàng ở mức thấp là 6%, thu nhập hộ, cá nhân kinh doanh nhận được trong mỗi tháng chỉ khoảng 1 triệu đồng. Do đó, việc nâng mức doanh thu chịu thuế lên 360 triệu đồng sẽ giúp giảm chi phí quản lý thuế, giảm chi phí xã hội và hỗ trợ phát triển doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, hộ kinh doanh.
Tác động đến ngân sách nhà nước
Theo dữ liệu từ Tổng cục Thuế, tính đến tháng 8/2024, cả nước có khoảng 3,24 triệu hộ kinh doanh, nhưng mức đóng góp của nhóm này vào ngân sách nhà nước chỉ chiếm khoảng 1,5 – 2% tổng thu ngân sách. Việc nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế có thể giúp giảm chi phí cho cá nhân kinh doanh và đồng thời kích thích động lực tham gia vào nền kinh tế chính thức.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh hiện không được trừ chi phí. Điều này có nghĩa là ai có doanh thu trên 8,3 triệu đồng/tháng (khoảng 274.000 đồng/ngày) thì sẽ phải đóng thuế. Việc nâng ngưỡng sẽ giảm bớt áp lực cho những hộ kinh doanh có doanh thu thấp, đồng thời tạo điều kiện cho họ phát triển.
Đề xuất điều chỉnh linh hoạt
Chính phủ đã giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội có quyền điều chỉnh mức không chịu thuế dựa trên biến động của chỉ số CPI hàng năm và tình hình phát triển kinh tế – xã hội. Điều này không chỉ giúp nâng cao tính linh hoạt trong việc điều hành chính sách mà còn đảm bảo công bằng cho tất cả các đối tượng trong xã hội.
Bộ Tài chính cũng sẽ tiến hành báo cáo tổng thể về tác động của việc nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế đến nguồn thu ngân sách cũng như ảnh hưởng đến các hộ kinh doanh. Điều này sẽ giúp chính sách được áp dụng một cách hiệu quả, mang lại lợi ích cho cả Chính phủ và người kinh doanh.
Việc nghiên cứu nâng ngưỡng chịu thuế cho hộ kinh doanh là rất cần thiết. Đây là cơ sở để động viên, khuyến khích hộ kinh doanh và các doanh nghiệp siêu nhỏ nhanh lớn, nhanh chóng gia nhập thị trường, thành lập doanh nghiệp. Khi nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế thì số đông doanh nghiệp và các hộ kinh doanh cá thể không phải chịu thuế giá trị gia tăng sẽ nhiều hơn, đây là cơ hội để khu vực kinh tế này được lớn lên. Khi thành lập công ty, doanh nghiệp, thì mô hình chịu thuế và mô hình kinh doanh sẽ được nâng tầm lên, đồng nghĩa họ sẽ đóng góp nhiều hơn vào ngân sách nhà nước.
Với những đề xuất nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế từ 100 triệu đồng lên 200 triệu hoặc thậm chí 300 triệu đồng, dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng sửa đổi có thể tạo ra nhiều cơ hội cho các hộ kinh doanh nhỏ và siêu nhỏ, hỗ trợ họ phát triển bền vững. Việc cân nhắc và đưa ra quyết định hợp lý trong thời gian tới sẽ là chìa khóa để phát triển nền kinh tế và đảm bảo quyền lợi công bằng cho mọi cá nhân và doanh nghiệp.
